Hoofdpijn en stress

Het is een veelgehoord verband. Van stress krijg je (meer) hoofdpijn of een migraine aanval. Kortom, stress is een trigger. Veelgehoorde opmerkingen voor migraine patienten is dan ook vaak: 'Heb je je weer te druk gemaakt? Heb je stress? Je hebt zeker liggen piekeren?'.  Ook veel patienten denken zelf dat zij steevast hoofdpijn krijgen van stress. Maar is er wel een verband tussen stress en een migraine aanval?

Een misverstand
Het is een misverstand dat er een directe relatie bestaat tussen stress en hoofdpijn. Slechts een kleine minderheid van patienten is hier gevoelig voor. Helaas zijn er onderzoekers die ervan overtuigd zijn dat er zelfs typische hoofdpijnkarakters bestaan (artikel). Dit versterkt het idee over een mogelijke rol van psychische factoren bij het ontstaan van hoofdpijn. Maar het is juist zo dat bij de meeste patienten stress een rol speelt bij de manier waarop ze met hun hoofdpijn omgaan. Stress is hierbij dus eerder een gevolg van de hoofdpijn, dan dat het een oorzaak is. Begrijpelijk ook, dat je stress krijgt van (veel) aanvallen van hoofdpijn en/of migraine!

Stress verergert elke klacht.
Logisch, als je gestrest bent, heb je immers meer last van andere klachten. Je voelt alles dan opeens meer. Van een ingegroeide teennagel tot rugpijn en dus ook hoofdpijn. De stress is hierbij niet de oorzaak van de klacht maar maakt dat iemand er meer onder lijdt. Helaas zijn veel mensen, en ook dokters nog steeds overtuigd dat stress een oorzaak van hoofdpijn kan zijn. Er is zelfs een naam voor deze vorm van hoofdpijn bedacht, namelijk spanningshoofdpijn. Deze naam suggereert dat de hoofdpijn wordt veroorzaakt door spanningen, maar bij mensen met deze vorm van hoofdpijn spelen spanningen echter zelden een rol. Slechts een kleine minderheid heeft daadwerkelijk psychische hoofdpijn. Bij de overgrote meerderheid is spanningshoofdpijn eigenlijk een diagnose bij gebrek aan een betere, het is immers geen migraine, clusterhoofdpijn of een andere bekende vorm. 

Veel onderzoeksresultaten worden verkeerd geïnterpreteerd waardoor het lijkt alsof ook uit onderzoek blijkt dat stress een belangrijke oorzaak van hoofdpijn is. Te vaak houdt men onvoldoende rekening met het verschil tussen oorzaak en gevolg. Veel onderzoek is erop gericht een relatie tussen stress en hoofdpijn aan te tonen door middel van het onderzoeken van stressvolle gebeurtenissen. Maar aangezien dergelijke gebeurtenissen zeer frequent plaatsvinden in het normale dagelijkse leven, zal er altijd wel een associatie in de tijd gevonden worden. Maar dit bewijst natuurlijk nog niet dat die specifieke gebeurtenis inderdaad de oorzaak van de hoofdpijn is. In minstens evenzovele gevallen volgt er namelijk geen hoofdpijn op zo'n gebeurtenis. Als stress echt een duidelijke oorzaak voor hoofdpijn zou zijn, zou er vrijwel altijd hoofdpijn moeten optreden na een stressvolle gebeurtenis maar dit is zeer zelden tot nooit het geval. Wanneer je het idee hebt dat je vaak hoofdpijn of migraine krijgt na een spannende of stressvolle gebeurtenis, kijk dan ook naar andere factoren die hier mogelijk een rol kunnen spelen zoals een teveel aan prikkels, te weinig geslapen enz. 

Hoofdpijn door ontspanning na stress.
Er lijkt hier wel een interessante relatie te bestaan tussen het optreden van hoofdpijn en het wegvallen van stress. Zo treden aanvallen van hoofdpijn bij sommigen mensen juist op in het weekend, aan het begin van een vakantie of na een inspannende autorit. Het lijkt erop dat de ontspanning na de stress het lichaam de gelegenheid biedt te ontsporen. Hierbij voorkomt de stress of de concentratie dus juist de aanval. Tijdens stressvolle gebeurtenissen heb je een hoge mate van dopamine en cortisol. En tijdens rust moet je dus opeens verder zonder alle hormonen en neurotransmitters die je tijdens de stress juist alert hielden. Zodra deze zijn weggevallen, is er ruimte voor de aanval om te beginnen (en voor andere klachten of een virus). 

Bron: 'Alles over hoofdpijn en aangezichtspijn'  door Michel Ferrari en Joost Haan