Soms kan de wereld je overweldigen wanneer je een hoog sensitief persoon bent. Je raakt snel overprikkeld, bent vaak moe, overdenkt en analyseert van alles en kan hierbij soms op onbegrip vanuit je omgeving stuiten. Het leven kan daarom soms een uitdaging zijn, maar met deze tips van Elaine N. Aron (klinisch onderzoekspsycholoog en expert op het gebied van hoogsensitiviteit) kom je wellicht een stap verder bij het accepteren en leren omgaan met je hooggevoeligheid waarna je er ook de mooie kanten van kunt gaan ontdekken.
Acceptatie en zelfkennis
Om op acceptatie en begrip te rekenen vanuit je omgeving, is stap één acceptatie van jezelf. Zelfkennis is hierbij van essentieel belang. Het is belangrijk dat je begrijpt wat het betekent om HSP te zijn.
Een nieuw kader
Het is goed om doelbewust veel van je verleden in een nieuw kader te gaan plaatsen. Je weet nu dat je een HSP bent, maar dit wist je in het verleden misschien niet. Zoveel van je 'fouten' waren onvermijdelijk omdat noch je ouders, noch je leraren, vrienden en collega's je hebben begrepen. Misschien begreep je jezelf niet eens! Je eerdere ervaringen in een nieuw kader plaatsen, kan tot een sterk gevoel van eigenwaarde leiden.
Helen
Als je dit nog niet hebt gedaan, moet je een begin gaan maken met diepere wonden te helen. Als kind was je erg gevoelig, je had meer dan anderen last van problemen thuis of op school en van kinderziektes en dergelijke. Bepaalde situaties van vroeger hebben misschien littekens achtergelaten die nu nog aandacht verdienen.
Hulp
Hulp om je goed te voelen in de buitenwereld (die soms best overweldigend kan zijn!) en te weten wanneer je op jezelf kunt zijn. Er dient dus sprake te zijn van een balans, en die kan soms nog best lastig te vinden zijn. Misschien heb je hier wel hulp bij nodig.
Feiten:
- Iedereen, HSP of niet, voelt zich het best als hij of zij noch te verveeld noch te geprikkeld is.
- Mensen verschillen in de mate waarin hun zenuwstelsel in dezelfde situatie door dezelfde stimulansen wordt geprikkeld, het is niet zo dat jouw gehoor, gezichtsvermogen of andere zintuigen scherper zijn, het verschil lijkt ergens in de route naar de hersenen te liggen of in de hersenen zelf. We staan meer stil bij alles en we onderscheiden dingen in fijnere gradaties.
- De regel die altijd opgaat is dat als we geen controle hebben over stimulatie, het ons meer van slag maakt. En nog meer als we het gevoel hebben iemands slachtoffer te zijn.
- De meeste mensen verwarren sensitiviteit met verlegenheid. Verlegenheid is een bepaalde gemoedstoestand, een reactie op een situatie, dus geen permanent aanwezige karaktertrek. Als je jezelf verlegen noemt, wordt je het vanzelf. Sociaal ongemak die je soms voelt (dus geen verlegenheid) is bijna altijd te wijten aan overprikkeling, waardoor je sociaal gezien wat onhandig kan gaan doen.
- HSP's zijn gevoeliger voor pijn en medicijnen. Evenals voor lichaamssignalen en symptomen.
- Als HSP's dragen we, waarschijnlijk in hogere mate dan andere mensen, de gevolgen met ons mee van overprikkeling, stress, angst en trauma.
- Elke nieuwe situatie, overgang of verandering brengt een hoop nieuwe stimuli met zich mee en aangezien we door onze gevoeligheid voor allerlei subtiele signalen meer stimuli oppikken, is een verandering voor een HSP een grotere verandering dan voor een niet-HSP. We hebben meer tijd nodig om de verandering te plannen, te aanvaarden en achteraf te verwerken.
Tips:
- HSP's hebben vaak opmerkingen gehoord zoals: angsthaas, huilebalk of je bent zo overgevoelig. Dit zijn pijnlijke opmerkingen die voor onzekerheid en een verminderd gevoel van eigenwaarde kunnen zorgen. Nu je jezelf beter kent en weet wat HSP inhoudt, kun je met een mondig en duidelijk weerwoord komen. Leg concreet uit dat je een hoogsensitief persoon bent en wat dit betekent.
- HSP's zijn erg vaardig met veel mooie en nuttige eigenschappen maar helaas, als we worden bekeken, gemeten of geëvalueerd kunnen we onze competentie vaak niet laten zien. Als je je hiervan bewust bent en hier open over durft en kunt zijn, kan dit gunstige effecten hebben.
- Zelfs een gematigde en bekende stimulatie, zoals een gewone werkdag, kan ervoor zorgen dat een HSP 's avonds rust nodig heeft. Neem deze rust!
- Grenzen stellen is zeer belangrijk voor HSP's. Maar dit vergt soms oefening. Ze zijn jouw recht, jouw verantwoordelijkheid en je grootste bron van waardigheid. Grenzen kun je ook gebruiken om stimulatie buiten te sluiten als je je grens hebt bereikt.
- Waardeer jezelf voor wat je bent, niet voor wat je doet
- Prijs jezelf voor het nemen van risico's en iets nieuws leren in plaats van voor je successen, hierdoor ga je gemakkelijker met mislukkingen om
- Probeer jezelf niet voortdurend te vergelijken met anderen, daarmee ontwikkel je buitensporig competitief gedrag
- Stel jezelf in de gelegenheid om met andere begaafde mensen om te gaan
- Plan je agenda niet te vol. Sta jezelf tijd toe om na te denken en te dagdromen
- Houd je verwachtingen realistisch
- Verstop je vaardigheden niet
- Wees je eigen advocaat Steun je recht om jezelf te zijn
- Accepteer het als je geen brede interesse hebt of juist wel.
- Overprikkeling slaat gemakkelijk om in zorgen en spijtgevoelens en naar bed gaan betekent niet altijd dat je dan zal kunnen slapen. Maar toch kun je het best in bed gaan liggen om tot rust te komen.
- Neem dagelijks tijd voor jezelf
- Onthoud dat een ongemakkelijk gevoel (door overprikkeling) maar tijdelijk is. Je kunt het accepteren, de situatie ontvluchten, de sociale atmosfeer veranderen of dat aan anderen vragen, of iets anders doen waardoor je je beter op je gemak voelt.
Strategieën om overprikkeling tegen te gaan:
Psychologische strategieën:
- Plaats de situatie in een nieuw kader
- Repeteer een uitspraak, gebed of mantra die je door dagelijks te oefenen hebt leren associëren met een diepe innerlijke rust
- Wees je bewust van je overprikkeling
- Heb de situatie lief
- Heb je overprikkeling lief
Fysieke strategieën:
- Ontvlucht de situatie
- Doe je ogen dicht om wat van de stimulatie buiten te sluiten
- Neem geregeld pauze
- Ga naar buiten
- Drink water om de stress weg te spoelen
- Ga een stukje wandelen
- Breng je ademhaling tot rust of ga bewust ademhalen
- Corrigeer je houding om je ontspannener en zekerder te voelen
- Kom in beweging
- Glimlach
Strategieën om in sociale situaties overprikkeling tegen te gaan
- Onthoud dat overprikkeling niet noodzakelijkerwijs angst is
- Zoek andere HSP's om mee te praten, in een persoonlijk gesprek
- Gebruik je vaardigheden om de prikkeling te verminderen
- Ontwikkel een goede 'persona' en maak daar bewust gebruik van, hiermee wordt een bepaald masker of houding bedoeld die soms fijn zijn te gebruiken om bepaalde situaties onder controle te houden
- Geef anderen uitleg over jouw karaktereigenschap
Tips voor het overwinnen van sociaal ongemak
- Het helpt als je negatief tegen jezelf praten tracht te beperken
- Je moet afwijzingen incalculeren en dat niet persoonlijk opvatten
- Het helpt om een plan op te stellen om je sociale ongemak te overwinnen, door bijvoorbeeld elke week een onbekend persoon te ontmoeten
- Als je probeert een gesprek te beginnen of gaande te houden, vraag dan wat persoonlijker dingen waarop je niet met een enkel woord kan antwoorden. De meeste mensen vinden het heerlijk om over zichzelf te praten en zullen je interesse en vrijmoedigheid op prijs stellen.
- Goede luisteraars herhalen wat ze hebben gehoord, geven daarmee hun gevoelens van de ander weer en reageren dan met hun eigen gevoelens in plaats van hun ideeën.
- Om een gesprek meer diepgang te geven of het interessanter te maken voor jullie beiden werkt het soms om je eigen fouten of problemen met de ander te delen (maar ga niet meteen bij een eerste ontmoeting uitgebreid uitweiden over grote problemen en je hart luchten).
- Als je door een gesprek het gevoel krijgt da je meer tijd met de ander wilt doorbrengen, kun je dat het beste gewoon zeggen
- Oefen met wat je wilt zeggen tegen een onbekende of in een nieuwe situatie. Hoe meer je oefent, hoe minder nerveus je zult zijn.
- Let op je lichaamsstaal. Lichaamsstaal heeft altijd een boodschap. Laat je lichaam bewegen en toon wat interesse, zorgzaamheid, enthousiasme of levendigheid
- Sta of zit zo dichtbij als gepast en prettig is, leun naar voren, sla geen armen en benen over elkaar en maak veel oogcontact (vind je dit moeilijk, kijk dan tussen de ogen). Glimlach en gebruik andere gezichtsuitdrukkingen.
- Openheid over jezelf is belangrijk als je doel is om verbondenheid te voelen en niet alleen maar de tijd te doden
- Onthoud namen. Je bent misschien iemands naam vergeten omdat je afgeleid en overprikkeld werd toen jullie elkaar voor het eerst ontmoetten. Als je een naam hoort, probeer er dan een gewoonte van te maken om die naam in je volgende zin te verwerken.
Bron: Hoog sensitieve personen - Elaine N. Aron
Reactie plaatsen
Reacties