Sociale vergelijking

We doen het allemaal. Onszelf vergelijken met anderen. Sociale vergelijking is de theorie die ervan uitgaat dat mensen hun prestaties, gevoelens en meningen vergelijken met die van anderen om erachter te komen hoe zij er voor staan of hoe zij het doen.

We vergelijken onszelf ook met mensen die we niet kennen. Steeds kijken we of we het beter of slechter doen dan anderen. De mening van anderen kan ons informatie geven over onszelf. Wanneer dit informatie is die het zelfbeeld een boost geeft, gaat hier de voorkeur naar uit (zelfverheffingsmotief) Ook zoekt men informatie bij anderen over zichzelf om je zelfbeeld te bevestigen. Klopt het wel wat je denkt? (consistentiemotief) Tot slot verzamelen mensen informatie om zichzelf te verbeteren en te ontwikkelen (zelfverbeteringsmotief). Over het algemeen willen mensen graag bij een groep horen en zich dus aanpassen aan de norm.
Je kunt jezelf vergelijken met mensen die naar jouw mening slechter af zijn dan jij, dit heet een neerwaartse vergelijking. Waarschijnlijk voel jij jezelf in vergelijking met deze anderen beter. Je denkt dan wellicht: ‘zo slecht heb ik het nog niet’. Als je jezelf wilt verbeteren, kun je jezelf vergelijken met anderen die in jouw ogen beter af zijn (opwaartse vergelijking). Je kunt dan van hen leren. Mensen vergelijken zichzelf het liefste met iemand die op hen lijkt. Hetzelfde zijn kan al erg snel het geval zijn bij overeenkomsten in haarkleur, lengte, hobby’s enz.

Vergelijk je jezelf echter steeds met mensen die het in jouw ogen beter hebben dan jij, dan kan dit je zelfbeeld aantasten. Dit gebeurt wanneer je jezelf vergelijkt met mensen die iets hebben of kunnen wat voor jou niet haalbaar is maar wel belangrijk voor je is. Zoals een baan of activiteiten ondernemen die jij niet kunt vanwege je aandoening en klachten. Dit kan je veel frustratie geven en je verdrietig maken. Soms kun je harder werken, om alsnog je doel te bereiken. Er is immers niets mis met een rolmodel hebben maar wanneer het gewoon niet haalbaar is binnen jouw mogelijkheden, dien je het los te laten.

Stoppen met jezelf vergelijken met anderen die het in jouw ogen beter doen dan jij waardoor jij steeds met een gevoel van falen achterblijft, is niet altijd even makkelijk. Zeker met social media kun je vaak geconfronteerd worden met hoe goed anderen het (lijken) te hebben.  Uit onderzoek blijkt dat mensen die het meest gebruik maken van social media over het algemeen een lager gevoel van zelfvertrouwen ervaren (Vogel, Rose, Roberts, & Eckles (2014). Met een negatief zelfbeeld houd je jezelf tegen om voluit te leven en gelukkig te zijn. Hoe je je voelt, dat straal je uit. En het bepaalt ook welke acties jij onderneemt. Als jij denkt dat je niets kunt, je jezelf wegcijfert en dat anderen beter zijn dan jij, dan heeft dit effect op je gedrag en daarmee ook hoe mensen op jou reageren. Vanuit zo’n negatief zelfbeeld, zie je waarschijnlijk vooral dingen die jouw overtuigingen bevestigen. Belt een vriendin af? ‘zie je wel, die had gewoon geen zin om mij te zien, ik ben niets aan’.  En juist de positieve gebeurtenissen, zoals een mooi compliment, vergeet je snel. Hiermee vervorm je de waarheid, ten nadele van jezelf. Hierdoor wordt je negatieve zelfbeeld alleen maar versterkt. Zonde!

Tips:

• Blijf jezelf, ga je niet anders voor doen dan je bent omdat je denkt dat je conformeren naar de norm noodzakelijk is om erbij te horen
• Onthoud dat social media vooral een positief beeld laat zien. Alleen de leuke dingen worden gepost, inclusief filters. Nergens is het rozengeur en maneschijn.
• Iedereen worstelt met dingen in het leven. Al is iemand niet chronisch ziek en lijkt hij/zij een prettig leven te leiden, je weet niet hoe iemand zich voelt of wat er allemaal in iemands leven speelt.
• Focus op positieve dingen en wees hier dankbaar voor (zie dankbaarheid)
• Investeer in het ontwikkelen van goede banden met mensen die dichtbij je staan en er echt toe doen.
• Deel eens je kwetsbaarheden met iemand die dichtbij je staat. Wanneer jij open bent, zal een ander dit ook sneller doen. Wie weet waar je gesprekspartner mee worstelt of heeft geworsteld.
• Je gedachten zijn geen feiten (zie negatieve gedachten).
• Onthoud dat iedereen uniek is. Jezelf vergelijken met een ander die niet kampt met jouw chronische ziekte is daarom ook niet realistisch.
• Schrijf eens op wat je allemaal goed doet. Dit kun je ook vragen aan mensen die jou goed kennen. Met jouw chronische ziekte ben jij waarschijnlijk een echte doorzetter. Wees dus lief voor jezelf en kijk eens hoe je het toch allemaal managet.
• Je ziet het vaak niet maar vrij veel mensen hebben een negatief zelfbeeld. Mensen kunnen soms heel zelfverzekerd overkomen maar dit hoeft echt niet zo te zijn.
• Ontvolg de social media kanalen, die jouw negatieve zelfbeeld en het vergelijken met anderen vergroten. Of overweeg zelfs helemaal van social media af te gaan.
• Onderzoek wat je belangrijk vind in het leven. Zijn dat een mooi huis, die dure vakanties of bij elk sociaal event aanwezig zijn? Toch zeker niet? Wat zijn jouw kernwaarden? (zie zingeving) 
• Bewustwording is stap één. Wanneer jij jezelf bewust bent van het hebben van een negatief zelfbeeld, kun je hier iets aan doen. Pas als je iets herkent, zie je de negatieve gevolgen ervan en kun je handelen. Aarzel niet hierbij (professionele) hulp te zoeken, als je er zelf niet uitkomt.

Bronnen: ensie.nl - mens-en-samenleving.infonu  - proudlyimperfect